Uyuz hastalığı, sarcoptes scabiei von hominis isimli akarın neden olduğu, ciltte kaşıntıya ve döküntüye sebep veren rahatsızlıktır. Von hominis akarının cildin üst katmanına yerleşmesine bağlı olarak ortaya çıkar. Kişisel hijyen şartlarından bağımsız olarak bu akarın yer aldığı alanlara temas ardından oluşur. Hastalığın tanısı ardından özel krem ve losyonlar ile müdahale yapılır. Uyuz ile savaşan tıbbi losyonlar kaşıntının artış gösterdiği gece saatlerinde cilde uygulanarak tedavi gerçekleştirilir. Hasta her sabah duş almalı ve ilerleyen hastalık vakalarında hekimce önerilen oral ilaç tedavisinden yararlanmalıdır.
Uyuz Hastalığı Nasıl Bulaşır?
Uyuz hastalığı, akar bulunan bir şahıs ile sağlıklı bir kişinin cilt temasında bulunmaları halinde bulaşır. Bu temasta akarın sağlıklı bireye bulaşması için uzun süre temas gereklidir. Diğer yandan akarlı kişinin yatak, yastık takımlarında sağlıklı bir kişinin uyuması halinde uyuz sağlıklı bireye bulaşır. Genel olarak aile bireyleri ve eşler arasında bulaşma olasılığı daha yüksektir.
Standart bir el sıkışma veya sarılma eylemi süresinde uyuz rahatsızlığının bulaşması mümkün değildir. Akar çok yavaş hareket eden, sürünen ve zıplama yetisi olmayan bir varlıktır. Bu kapsamda rahatsızlığı bulunan kişi ile aynı ortamda vakit geçirilmesi veya eşyalarının kullanılması gerekir.
Uyuz Hastalığına En Çok Yakalananlar Kimler?
Uyuz hastalığı teşhisinin en yüksek oranda saptandığı bireyler:
- Birden çok partneri olan kişiler,
- Hapishane mahkumları,
- Kurumsal alanlarda bakıma muhtaç olan insanlar,
- Hane bazında kalabalık ortamda yaşayanlar,
- Hijyene önem verilmeyen Çocuk ve yaşlı bakım tesislerinde yaşayanlar,
- Öğlen uykularında ve her gün yastık çarşaf değişimi yapmayı ihmal eden anaokullarında bulunan öğrenciler,
Bu kişi guruplarının uyuz rahatsızlığına yakalanma oranları yüksektir.
Evcil Hayvanlardan Uyuz Bulaşır Mı?
Hayvanlarda bulunan uyuz akarı tipi ile insanlarda bulunan uyuz akarı tipi aynı cinse mensup değildir. Hayvanlarda da uyuz rahatsızlığı görülmektedir. Kedi ve köpeklerde bulunan uyuz akarlarının insan derisinde yaşama ve üreme özelliği bulunmaz. Akarlar uyuz rahatsızlığı başlamadan insan cildinde ölürler. Bu kapsamda kedi ve köpeklerden insanlara bulaşma riskinden söz edilmez.
Uyuz Hastalığı Belirtileri Neler?
Uyuz hastalığının belirtileri:
- Uyuz akarının cilt ile teması halinde belirtiler ortalama 4 hafta sonra ortaya çıkmaya başlar.
- Geceleri ciltte yoğun kaşıntı,
- Deride hafif döküntü oluşumu,
- Deri üzerinden darbe alınmamasına rağmen çizik oluşumu,
- Grimsi bir ten rengi oluşumu,
- Çıplak göz ile deri üzerinde siyah nokta gibi görünen ve kaşınan akar yumurtaları,
- Bu akar etkilerinin en çok parmak arası, boyun, avuç içi, göbek, göğüs, dirsek ve diz kıvrımı bölgelerinde görülmesi,
- Sıcak banyo ardından artış gösteren kaşıntı,
- Cilt üzerinde inci tanesine benzer lezyonların çıkması,
- Yaygın kızarıklık oluşumu,
Bu belirtilerin oluşumu halinde uzman hekime danışılması gerekir.
En Riskli Uyuz Hastalığı Çeşidi Nedir?
En riskli uyuz rahatsızlığı tipi, kabuklu uyuz olarak adlandırılır. Bu uyuz hastalığı, on binlerce akarın cildi istila etmesi ardından ortaya çıkar. Akar sayısının yüksekliği cilt yüzeyinde akar ve yumurta dolu kalın kabukların oluşumuna yol açar. Kabuklu uyuz yoğun olarak bağışıklık sistemi zayıf hale gelmiş olan bireylerde görülür. Uyuz rahatsızlığının en bulaşıcı olan tipi kabuklu uyuz olarak bilinir. En erken şekilde tedavi edilmesi gerekir.
Uyuz Hastalığının Tanısı Nasıl Koyulur?
Uyuz hastalığının tanısı için doktor, hastanın anamnezini aldıktan sonra fizik muayene gerekleştirir. Özellikle belirgin kaşıntı semptomu tanı için büyük önem taşır. Hastanın dokusu üzerinden alınan örnekler laboratuvar koşullarında incelenir. Testler sonucunda rastlanan akar varlığına bağlı olarak uyuz rahatsızlığı tanısı koyulur.
Uyuz hastalığı tanısı koyulan bir kişinin yakınları da aynı testler için hastanelere davet edilirler. Bu rahatsızlığın bulaşıcılık oranının yüksek oluşu ve ilk semptomların 4 hafta sonra görülmesi nedeni ile hasta birey ile aynı evde yaşayanların muayene olması önerilir.
Uyuz Hastalığı İçin Hangi Doktora Gidilir?
Kişi dayanılmaz kaşıntılardan ve yeni başlayan döküntülerden şikayetçiyse, hastanelerin (dermatoloji) cildiye uzmanlarına gitmesi gerekir. Bu kapsamda yapılan işlemler ile uyuz hastalığına yönelik teşhisten yararlanılır.
Uyuz Hastalığından Nasıl Korunulur?
Uyuz hastalığından korunabilmek için evde kullanılan kıyafet ve nevresimlerin 50 derecelik su sıcaklığında yıkanması gerekir. Yatak, kotluk ve halı gibi eşyalar periyodik olarak süpürülmeli ve süpürgede yer alan toz torbaları aylarca bekletilmeden atılmalıdır. Akar bulunduğundan şüphelenilen yüzeyler çamaşır suyu ile silinmelidir. Diğer yandan uyuz hastalığı taşıdığı düşünülen kişiler ile cilt temasında bulunma ve ortak eşya kullanma eylemlerinden kaçınılmalıdır.
