450 YILLIK KÖY NÜFUSUNU KAYBETTİ
Bursa’nın Büyükorhan ilçesine bağlı Çökene Mahallesi, yaklaşık 450 yıl önce kurulan tarihi yapısıyla bölgenin en eski yerleşimlerinden biri olarak biliniyor. Ancak son 40 yılda yaşanan su sıkıntısı, köyün kaderini tamamen değiştirdi. Bir zamanlar 50’den fazla hanenin bulunduğu mahallede bugün sadece 3 hanede yaşam sürüyor ve nüfus 4 kişiye kadar düşmüş durumda.
SU KRİZİ KÖYÜ BOŞALTTI
1980’li yılların sonunda başlayan ve giderek büyüyen su sorunu, mahalle halkını göçe zorladı. Önce yakın ilçelere, ardından Bursa merkeze taşınan köylüler, geçim kaynaklarını ve evlerini geride bırakarak uzaklaştı. Çökene uzun yıllar bomboş kaldı, kullanılmayan evler zamanla harabeye döndü.
Köyün tamamen boşalmasının ardından 2008 yılında mahalle statüsü kaldırılarak yakınındaki kırsal Bademli Mahallesi’ne bağlandı.
30 YIL SONRA KÖYLERİNE GERİ DÖNDÜLER
Çökene’ye dönüş süreci yaklaşık 10 yıl önce başladı. Mahallenin eski sakinlerinden Hüseyin Kaya ve eşi Fadime Kaya, 30 yıl süren Bursa hayatlarının ardından memleketlerine geri döndü. Ormancılık ve tarımla geçinen Kaya ailesi, köyde hayatı yeniden kurmaya çalışıyor.
“4 KİŞİ KALDIK, 3 HANEDE YAŞAM SÜRÜYOR”
Fadime Kaya (64), köyde yaşamın kolay olmadığını ancak ata topraklarına duydukları bağlılığın kendilerini geri getirdiğini ifade etti. Su sorununun çözülmesiyle yeniden yerleşmeye karar verdiklerini belirten Kaya, şunları söyledi:
“Eskiden 50’den fazla hanemiz vardı. Şimdi sadece 3 hanede duman tütüyor. Diğer iki hanede eşleri vefat etmiş kadınlar yaşıyor. Toplamda 4 kişiyiz. Köy eskisi gibi kalabalık değil ama biz yaşamayı sürdürüyoruz.”
“KEŞKE ESKİ GÜNLERİNE DÖNSE”
Köyün manzarası, doğası ve sakinliğiyle eskiden çok sevildiğini anlatan Kaya, köyün boş kalmasıyla evlerin yıkıldığını ve birçok yapının harabeye döndüğünü söyledi.
“Su olmayınca herkes dağıldı. Biz de iki çocuğumuzla göç etmek zorunda kaldık. Bursa’da okudular, iş sahibi oldular. Biz döndük ama onların dönmesi zor. Buraya gelmeyenlerin evleri artık kullanılmaz hâlde. Keşke herkes geri dönse, köyümüz yine dolsa.” dedi.
DOĞAL ÜRETİM İLE GEÇİM
Kaya ailesi, köy hayatına yeniden uyum sağlayarak küçük ölçekli tarım ve hayvancılık yapmaya devam ediyor.
Evde birkaç keçileri olduğunu anlatan Kaya, “Bir keçi üç oğlak doğuruyor, bize yetiyor. Sütünden yoğurt, peynir yapıyoruz. 3–5 tavuğumuz var, doğal yumurta yiyoruz. Çocuklar ve torunlar gelince onlar için üretiyoruz.” diyerek köy hayatının kendilerini daha mutlu ettiğini vurguladı.
ÇÖKENE MAHALLESİ YENİDEN CANLANACAK MI?
Mahallenin yeniden eski günlerine dönmesi için nüfusun artması gerekiyor. Ancak şehirde yaşam kuran genç kuşağın geri dönme ihtimali oldukça düşük görülüyor. Buna rağmen köyde kalan birkaç sakin, ata toprağını yaşatmakta kararlı.
