Adli para cezası, failin suç işlemesi halinde yasaca ifade edilen paranın Devlet Hazinesine ödenmesini gerektiren Ceza Hukuku yaptırımıdır. TCK gereğince ceza yargılamasında mahkeme, sanık hakkında hapis cezasına hükmedebileceği gibi adli para cezasına veya her iki cezaya birlikte hükmedebilir. Ceza Hukukunun suç saydığı fiillerden birini işleyen kişiye, şartların gerektirmesi halinde hükmedilen adli para cezası yalnızca ceza mahkemeleri tarafından verilebilen yaptırım türüdür.
Devlet kurumları tarafından verilen para cezaları ise idari para cezasıdır. Uygulamada sıkça karıştırılan bu iki yaptırım arasındaki bir diğer fark ise ödenmediği takdirde ilgilinin muhatap olacağı hukuki prosedürdür. Adli para cezasına hükmedilen kişi, ceza bedeli parayı ödemediği takdirde hapis cezası ile karşı karşıya kalabilirken idari para cezasında ceza bedeli paranın ödenmemesi, hapis cezasını gerektirmez.
Türk Ceza Kanunu ile hüküm altına alınan adli para cezasına dört farklı şekilde hükmedilebilir. Bunlar:
● Doğrudan hükmedilen adli para cezası,
● Seçenek yaptırım olan adli para cezası,
● Hapis cezası ile birlikte hükmedilen para cezası,
● Hapis cezasından çevrilen adli para cezası.
Seçimlik Yaptırım Gerektiren Suçlarda Adli Para Cezası
Ceza yargılamasında hâkim, seçimlik yaptırım gerektiren suçlar için öncelikle adli para cezası ya da hapis cezasından hangisine hükmedeceğine karar verir. Hâkim, hapis cezasına karar verdiği takdirde kararının nedenini gerekçesinde muhakkak belirtir. Hâkim, sanık hakkında hükmedeceği yaptırımı belirlerken sanığın kişisel özelliklerini dikkate alır. Zira işlenen suçla bağlantılı olarak, sanığa hükmedilecek hangi yaptırımın cezadan beklenen maksadı gerçekleştirmeye elverişli olduğu belirlenir.
Hâkim, seçimlik yaptırım söz konusu olduğunda sanık için hangi yaptırıma hükmedeceğini belirlerken TCK md.62/2 hükmü ile düzenlenen cezayı bireyselleştiren hususlar ile birlikte sanığın ekonomik durumunu da değerlendirmeye dahil eder. Seçimlik yaptırım gerektiren suçlarda sanığın mükerrir olması halinde TCK md.58/3 hükmü gereğince hâkimin adli para cezasına hükmetmesi mümkün olmayacaktır.
Para Cezasında Gün Tayini
Suç sayılan bir fiilin işlenmesiyle meydana gelen suç için öncelikle gün olarak hapis cezası belirlenir. Gün olarak hapis cezası belirlenirken belirli hususlar göz önünde bulundurulur. Bu hususlar şu şekilde sıralanabilir:
● Suçun nasıl işlendiği,
● Suçun işlendiği zaman ve mekân,
● Suç işlenirken kullanılan araçlar,
● Suç konusu,
● Suç nedeniyle meydana gelen zarar,
● Failin kusurunun ağırlığı,
● Failin güttüğü amaç ve saik.
Adli Para Cezası Ödenmezse Ne Kadar Hapis Cezası Verilir?
Mahkemece hükmedilen adli para cezası, miktarı ile orantılı hapse çevrilir. Fakat, sanık hakkında hükmedilen adli para cezası miktarı ne düzeyde olursa olsun, tek bir ceza mahkemesi kararındaki adli para cezası oldukça yüksek olsa dahi en çok 3 yıl olarak hapis cezasına çevrilebilir. Eğer birden çok ceza mahkemesi kararı ile mahkûmiyet mevcutsa bu durumda ise hapis cezasının toplamının 5 yılı geçmesi mümkün değildir.
Adli para cezası hakkında daha fazla bilgi için https://www.genchukukofisi.com/ sitesini ziyaret ede
