YENİ KOMİSYON FORMÜLÜ VE GÖRÜŞMELERİN SEYRİ
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan ile TÜRK-İŞ Genel Başkanı Ergün Atalay arasında gerçekleştirilen görüşme, asgari ücret tartışmalarında yeni bir dönemin kapısını araladı. TÜRK-İŞ’in bu yıl Asgari Ücret Tespit Komisyonu’na katılmayacağını açıklamasının ardından Bakan Işıkhan, komisyonda hükümet temsilcisinin sayısını beşten bire düşüren yeni bir yapı önerisi sundu.
Yeni formüle göre komisyonun 5 işveren, 5 işçi ve yalnızca 1 hükümet temsilcisinden oluşması planlanıyor. Böylece hükümetin komisyondaki ağırlığının azaltılması, aynı zamanda hakem niteliğinin güçlendirilmesi amaçlanıyor. Teklif, önceki gün TÜRK-İŞ Genel Başkanı Atalay’a iletildi ve sendikanın Başkanlar Kurulu konuyu değerlendirmek üzere toplandı.
TÜRK-İŞ BAŞKANLAR KURULU'NUN TUTUMU
TÜRK-İŞ Başkanlar Kurulu, Ankara’da saat 10.00’da gerçekleştirilen toplantıda yeni komisyon önerisini masaya yatırdı. Toplantı sonrası açıklama yapan Ergün Atalay, asgari ücretlinin sahipsiz bırakılmayacağını vurgularken, resmi bir yazı gelmeden komisyonla ilgili kesin bir karar almanın doğru olmadığını ifade etti.
Atalay, geçen yılki artış oranlarının yetersiz kaldığını hatırlatarak, “Bu parayla geçinilemiyor” değerlendirmesinde bulundu. Ayrıca TÜİK’in açıkladığı enflasyon verilerine ilişkin güvensizlik sorununa dikkat çekerek, yaşam maliyetinin mevcut ücret seviyesinin çok üzerinde olduğunu belirtti.
TÜRK-İŞ’in komisyonda yer alıp almayacağı, Bakanlık tarafından gönderilecek resmi teklifin ardından netleşecek. Atalay, “Resmi yazı gelsin, arkadaşlarla tekrar görüşüp karar vereceğiz.” diyerek sürecin açık uçlu olduğunu ifade etti.
MEVCUT KOMİSYON YAPISI VE TARİHİ ARKA PLAN
Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun bugün kullanılan yapısı 1974 yılına dayanıyor. O yıl alınan kararla bölgesel ücret uygulamasından vazgeçilmiş ve tüm ülkede tek asgari ücret belirlenmesi sistemine geçilmişti. Buna göre komisyon; işçi, işveren ve hükümetten beşer temsilci olmak üzere toplam 15 kişiden oluşuyor.
Toplantılara Bakanlığın belirlediği üye başkanlık ediyor. En az 10 üyenin katılımıyla toplanan komisyon, oy çokluğuyla karar alıyor. Oy eşitliği durumunda ise başkanın bulunduğu taraf çoğunluk kabul ediliyor. Bu yapı yaklaşık yarım asırdır kesintisiz biçimde uygulanıyor. Ancak yüksek enflasyon, artan yaşam maliyeti ve tarafların temsil gücü tartışmaları son dönemde komisyonun yapısını yeniden gündeme taşıdı.
MEVCUT ASGARİ ÜCRETİN MALİYETİ VE TARAFLARIN BEKLENTİSİ
Türkiye’de halen net asgari ücret 22.104 lira olarak uygulanıyor. Brüt tutar 26.005 lira 50 kuruş iken, işverene toplam maliyet bir işçi için 30.621 liranın üzerine çıkıyor. Bu tutarın yaklaşık 4.095 lirası sosyal güvenlik primi, 520 lirası ise işveren işsizlik sigorta fonu ödemesinden oluşuyor.
Ekonomik göstergeler, 2025 yılı için teknik açıdan yüzde 16–20 bandında bir artışı işaret etse de kira, gıda ve giyim gibi temel ihtiyaç kalemlerinde yaşanan hızlı fiyat artışları nedeniyle yüzde 25 oranında zammın daha güçlü bir ihtimal olduğu değerlendiriliyor. Bu durumda yeni net asgari ücretin 27.500–28.000 lira aralığına çıkması bekleniyor.
TARAFLAR ARASI DENGENİN DEĞİŞMESİ NE ANLAMA GELİYOR?
Bakanlığın önerdiği yeni komisyon yapısı, işçi ve işveren taraflarının ağırlığını artırırken, hükümetin belirleyici rolünü sınırlandırıyor. Uzmanlara göre bu düzenleme, asgari ücret pazarlıklarında daha dengeli ve şeffaf bir sürecin kapısını aralayabilir.
Ancak sendikalar, hükümet temsilcisinin sayısının azalmasının pazarlık gücünü artırıp artırmayacağı konusunda temkinli. Atalay’ın “Sonuçta hükümetin dediği olacak. Bir adım ama yeterli değil.” ifadeleri, beklentilerin daha yüksek olduğunu gösteriyor.
2021'DEN 2025'E ASGARİ ÜCRETİN SEYRİ
Asgari ücret son yıllarda Türkiye’de en hızlı değişen ekonomik parametrelerden biri oldu:
-
2021: 2.825 TL
-
2022: 4.253 TL → 5.500 TL
-
2023: 8.506 TL → 11.402 TL
-
2024: 17.002 TL
-
2025: 22.104 TL
Bu hızlı artışa rağmen enflasyon oranlarının üzerinde maliyet baskıları devam ettiği için çalışanların alım gücü gerilemeye devam ediyor.
SÜREÇ NASIL İLERLEYECEK?
TÜRK-İŞ’in resmi yazıyı beklemesi nedeniyle komisyona katılım konusunda net bir karar çıkmış değil. Bakanlığın çalışma tamamlanıp sendikaya iletildiğinde, tarafların yeniden bir araya gelerek yeni komisyon yapısını değerlendirip nihai tutum belirlemesi bekleniyor.
Önümüzdeki günlerde hem komisyonun yapısı hem de 2025 yılı için olası asgari ücret rakamı kamuoyunun en önemli gündem maddelerinden biri olmaya devam edecek.