Anayasa Mahkemesi’nden Kritik İş Hukuku Kararı
Anayasa Mahkemesi (AYM), işe iade talepleriyle ilgili arabuluculuk sürecinde işçiler açısından önemli bir karar verdi. Mahkeme, arabuluculuk görüşmelerine asıl işveren ve alt işverenin birlikte katılmasını zorunlu tutan kuralın Anayasa’ya aykırı olduğuna hükmetti. Bu kararla birlikte, işçilerin dava açabilmeleri için katlanmak zorunda kaldıkları ek külfet ortadan kaldırılmış oldu.
Düzenleme Anayasa’ya Aykırı Bulundu
AYM’nin iptal kararı, Adana 6. İş Mahkemesi’nin yaptığı itiraz üzerine verildi. Söz konusu mahkeme, işe iade davasında uygulanan 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 3. maddesindeki düzenlemenin Anayasa’ya aykırı olduğunu ileri sürerek iptal talebinde bulunmuştu. İtiraz konusu maddeye göre, asıl işveren-alt işveren ilişkisi bulunduğunda arabuluculuk görüşmelerine her iki işverenin birlikte katılması ve iradelerinin uyuşması şart koşuluyordu.
İşçiye Aşırı Külfet Yüklendi
Başvuruda, işe iade davası açmak isteyen işçilerin bir ay içinde arabulucuya başvurmalarının zorunlu olduğu, aksi takdirde dava hakkını kaybedecekleri belirtildi. Ancak mevcut düzenleme, işçiye hem asıl hem de alt işvereni araştırma yükümlülüğü getiriyordu. Bu durumun işçi açısından ağır bir külfet oluşturduğu ve mahkemeye erişim hakkını engellediği savunuldu.
AYM: Ölçüsüz Kısıtlama
Başvuruyu inceleyen Anayasa Mahkemesi, düzenlemenin ölçüsüz bir kısıtlama getirdiğine karar verdi. Mahkeme, işe iade talebiyle arabulucuya başvuran işçiden, işverenlerin kimliklerini araştırmasının beklenemeyeceğini vurguladı. AYM kararında, “İşçiye katlanamayacağı bir yükümlülük yüklenmiştir. Bu durum mahkemeye erişim hakkını ölçüsüz biçimde sınırlandırmaktadır.” ifadelerine yer verildi.
Arabuluculukta Katılım Şartı Kaldırıldı
Kararın ardından, işe iade davalarında arabuluculuk sürecinde asıl işveren ve alt işverenin birlikte görüşmelere katılması zorunluluğu ortadan kalktı. Bu durum, işçilerin dava açma hakkını kolaylaştıracak ve arabuluculuk sürecini hızlandıracak bir gelişme olarak değerlendirildi.
İş Mahkemeleri Kanunu’nda Değişiklik Etkisi
AYM’nin iptal kararı, 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 3. maddesindeki düzenlemeyi doğrudan etkiledi. Söz konusu maddenin iptaliyle birlikte, işe iade taleplerinde arabuluculuk başvurusu sadece ilgili işverenle yapılabilecek. Bu da hem sürecin sadeleşmesini hem de işçilerin yasal süre içinde dava açabilmelerini kolaylaştıracak.
Hukukçulardan İlk Yorumlar
İş hukuku uzmanları, kararın işçi lehine önemli bir adım olduğunu belirtiyor. Arabuluculuk sürecinde işçilerin hem asıl hem de alt işvereni tespit etmekte güçlük yaşadıklarını, bu durumun çoğu zaman dava hakkını kaybetmelerine yol açtığını ifade ediyorlar. Yeni durumun, özellikle taşeron işçilerin adalete erişimini kolaylaştıracağı vurgulanıyor.
Mahkemeye Erişim Hakkı Güçlendi
Anayasa Mahkemesi’nin gerekçesinde, mahkemeye erişim hakkının demokratik hukuk devletinin temel unsurlarından biri olduğu hatırlatıldı. İşçinin, arabuluculuk başvurusunda hatalı veya eksik işveren bilgisi nedeniyle dava açma hakkını kaybetmesinin kabul edilemeyeceği belirtildi.
Karar Emsal Niteliğinde
AYM’nin bu iptal kararı, benzer işe iade davalarında emsal teşkil edecek. Özellikle kamu kurumlarıyla çalışan taşeron işçiler açısından arabuluculuk süreçlerinde daha basit ve erişilebilir bir uygulama dönemi başlayacak.
Sonuç
Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı, işçilerin adalete erişimini kolaylaştıran ve arabuluculuk sistemindeki karmaşayı azaltan önemli bir adım olarak değerlendirildi. Yeni süreçte işçiler, işe iade taleplerini daha kısa sürede ve daha az bürokratik engelle ile iletebilecek.