WASHINGTON ZİYARETİNDE ARTAN DİPLOMATİK GERİLİM
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ın Washington’a gerçekleştirdiği ziyaret, beklentilerin aksine sakin geçmedi. Beyaz Saray’da 18 Kasım’da yapılan görüşmede ABD Başkanı Donald Trump ile Veliaht Prens arasında özellikle İsrail ve Abraham Anlaşmaları üzerine yoğun tartışmalar yaşandığı iddia edildi. Görüşmenin bazı anlarında tansiyonun yükseldiği ve iki liderin farklı pozisyonlarda ısrarcı olduğu diplomatik kaynaklarca aktarıldı.
ABD’NİN ANLAŞMA BASKISI
Görüşmenin odağında, Suudi Arabistan’ın Abraham Anlaşmaları’na dâhil olması ve İsrail ile ilişkileri normalleştirme adımlarını hızlandırması vardı. Trump’ın bu konuda Veliaht Prens’e ciddi düzeyde baskı yaptığı, hatta Suudi yönetiminin anlaşmaya katılmasının bölgesel denge açısından kritik olduğunda ısrar ettiği ifade edildi. Ancak bu ısrar, beklenen olumlu karşılığı bulmadı.
Bin Selman’ın, Gazze’de süren saldırıların Suudi kamuoyunda büyük tepki topladığını vurgulayarak mevcut şartlarda böyle bir adım atmalarının mümkün olmadığını söylediği belirtildi. Trump’ın baskısına karşı Veliaht Prens’in net bir tutum ortaya koyması, görüşmenin gerginleşmesine yol açtı.
SUUDİ ARABİSTAN’IN KOŞULLARI
Veliaht Prens’in görüşmede Suudi Arabistan’ın Abraham Anlaşmaları’na katılmaya hazır olmadığını açıkça ifade ettiği öğrenildi. Bin Selman’ın, İsrail ile normalleşme karşılığında İsrail’in Filistin devletinin kurulması için geri dönüşü olmayan, güvenilir ve zaman sınırlı bir yol haritası kabul etmesi gerektiğini şart koştuğu aktarıldı.
Bu talep, Suudi yönetiminin bölgedeki politik tutumunu ve Filistin meselesindeki duyarlılığını koruduğunu gösteriyor. Ayrıca Suudi Arabistan’ın, İsrail ile ilişkileri normalleştirme sürecinde kamuoyu tepkisini ve bölgesel dengeleri dikkate aldığı vurgulanıyor.
GÖRÜŞMENİN KULİS YANSIMALARI
Amerikan basınında yer alan ve ABD’li kaynaklara dayandırılan bilgilere göre, Trump görüşme boyunca Suudi Arabistan’ın anlaşmaya katılmasını güçlü şekilde savundu. Bir kaynak, “Başkan bunu gerçekten istiyor. Onu ikna etmek için çok uğraştı. Ancak Bin Selman güçlü ve kararlı bir adam” ifadeleriyle görüşmenin atmosferini özetledi.
Görüşmenin kapalı kapılar ardındaki bölümlerinde tansiyonun yükseldiği, özellikle Gazze’deki çatışmalar nedeniyle Suudi Arabistan’ın İsrail ile yakınlaşma konusunda geri adım atmayı düşündüğü belirtildi.
BÖLGEDEKİ ÖNCEKİ ADIMLAR VE BEKLENTİLER
Trump’ın önceki başkanlık döneminde İsrail, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Fas gibi ülkelerle Abraham Anlaşmaları imzalayarak diplomatik normalleşme sürecini başlatmıştı. Bu anlaşmaların genişletilmesi hem ABD hem de İsrail tarafından son dönemde yeniden gündeme taşınmıştı. Özellikle İsrail yönetimi, Suudi Arabistan’ın anlaşmaya katılmasını büyük önem taşıyan bir diplomatik kazanım olarak görüyor.
Gazze’de ateşkesin sağlanmasının ardından sürecin hızlanabileceği öngörülse de Suudi Arabistan’ın şartlı yaklaşımı ve kamuoyu hassasiyetleri nedeniyle kısa vadede anlaşmanın gerçekleşmesinin zor olduğu değerlendiriliyor.
DİPLOMASİDE YENİ BİR EŞİK
Yaşanan gergin diyalog, ABD–Suudi Arabistan ilişkilerinde yeni bir dönemin sinyalini veriyor. İki ülke arasındaki stratejik bağlar güçlü olsa da İsrail–Filistin meselesi, ilişkilerin geleceğinde belirleyici bir faktör olmaya devam ediyor. Bin Selman’ın Washington’da ortaya koyduğu net tavır, Suudi Arabistan’ın bölgedeki konumunu ve diplomatik önceliklerini yeniden şekillendirdiği yönünde yorumlara neden oluyor.
Suudi Arabistan’ın, Filistin meselesinde somut adımlar atmayan bir İsrail ile normalleşmeye yanaşmaması, bölgedeki diplomatik dengelerin önümüzdeki dönemde daha da hareketleneceğini gösteriyor.
