Boşanma sürecinde hakimlerin nelere dikkat ettiğini bilmek, davanızın lehinize sonuçlanması için kritik önem taşır. Evlilik birliğinin sona ermesi, hem duygusal hem de hukuki açıdan zorlu bir süreçtir. Hakimlerin değerlendirme kriterlerini anlamak, bu süreçte daha bilinçli hareket etmenizi sağlar. Bu rehberde, hakimlerin göz önünde bulundurduğu temel kriterleri detaylı olarak ele alacağız.
Dava Dilekçesinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Boşanma davası açılırken, dava dilekçesinin Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) madde 119 uyarınca zorunlu unsurları içermesi gerekmektedir. Bu usul kurallarına uyum, davanın kabulü için şarttır:
• Mahkeme adı ve doğru yargı yetkisi
• Tarafların ad, soyad ve T.C. kimlik numaraları
• Dava konusu ve sebeplerinin detaylı açıklaması
• Taleplerin açık bir şekilde belirtilmesi
• Davacının imzası ve tarih
Bu unsurlar eksikse, hakim davacıya bir haftalık kesin süre verir ve eksiklikler tamamlanmazsa dava açılmamış sayılır. Ayrıca, doğru mahkemeye başvuru yapılması ve harç yatırılması da zorunludur.
Anlaşmalı Boşanma Davalarında Hakimin Dikkat Ettiği Hususlar
Türk Medeni Kanunu'nun 166/3 maddesine göre anlaşmalı boşanmada hakim, evliliğin en az bir yıl sürmüş olması koşuluyla şu hususlara dikkat eder:
Özgür İrade Tespiti
Hakim, tarafların protokoldeki hususları özgür iradeleriyle kabul edip etmediğini tespit etmek için tarafları bizzat dinler. Bu duruşmada, tarafların baskı altında olmadıkları, anlaşmanın içeriğini tam olarak anladıkları ve rızalarıyla imzaladıkları kontrol edilir.
Protokol Değerlendirmesi ve İçerik Kontrolü
• Boşanma konusundaki anlaşma ve gerekçeleri
• Çocukların velayeti, kişisel ilişki ve nafaka düzenlemesi
• Mal varlığının paylaşımı ve borçların üstlenilmesi
• Geçici nafaka ve taşınmazların kullanımı
Hakim, özellikle çocukların üstün yararını gözetir ve protokoldeki düzenlemelerin adil olup olmadığını değerlendirir.
Çekişmeli Boşanma Davalarında Dikkat Edilen Hususlar
Kusur Oranının Belirlenmesi ve Evlilik Birliğinin Sarsılması
Hakim, TMK 166/1-2 maddeleri uyarınca "ortak hayatı sürdürmeleri kendilerinden beklenmeyecek derecede temelinden sarsılmış" evlilik birliği için taraflardan hangisinin daha kusurlu olduğunu şu delillere dayanarak belirler:
• Tanık beyanları ve çevre şahitlikleri
• Belgeler, yazışmalar ve resmi kayıtlar
• Fotoğraflar ve video kayıtları
• Ses kayıtları ve dijital deliller
• Adli tıp raporları ve hastane kayıtları
Maddi ve Manevi Tazminat Hesaplaması
TMK 174. madde uyarınca hakim, kusur oranına göre maddi ve manevi tazminat miktarını belirler. Maddi tazminatta mevcut ve beklenen menfaatlerin zedelenmesi, manevi tazminatta ise kişilik hakkının saldırıya uğraması dikkate alınır.
Çocuğun Velayetinin Belirlenmesi
Hakim, TMK 182. madde uyarınca çocuğun üstün yararını gözetir ve ana-babanın haklarını düzenlerken şu faktörleri değerlendirir:
Sosyal İnceleme Raporu
Sosyal inceleme uzmanları tarafından düzenlenen rapor, çocukların hangi tarafta kalırsa daha sağlıklı yetişecekleri konusunda objektif değerlendirme yapar. Bu raporda, tarafların yaşam koşulları, eğitim durumu, çocukla olan ilişkisi ve sosyal çevresi incelenir.
Sosyal Ekonomik Durum Raporu
Kolluk görevlileri tarafından düzenlenen bu rapor, tarafların gerçek ekonomik durumunu ortaya koyar ve nafaka miktarının belirlenmesinde etkilidir. Gelir durumu, mal varlığı ve yaşam standardı bu raporda yer alır.
Delillerin Değerlendirilmesi
Tanık Beyanları ve Güvenilirlik Testi
Yargıtay kararlarına göre, tanıkların gördüğü ve duyduğu olaylar önemli delillerdir. Hakim, tanığın taraflarla olan ilişkisini, beyanın tutarlılığını ve güvenilirliğini değerlendirir. Görgü tanıklığı, duyuma dayalı tanıklıktan daha değerlidir.
Diğer Deliller ve Hukuki Geçerliliği
Meşru yollarla elde edilmiş yazılı belgeler, ses kayıtları ve fotoğraflar, hakimin kararını etkileyen önemli delillerdir. Özel hayatın gizliliğini ihlal etmeyen dijital deliller de mahkemece kabul edilebilir.
Pratik Öneriler
Dilekçe Hazırlığı:
• Zorunlu unsurları eksiksiz bulundurun ve doğru mahkemeye başvurun
• İddialarınızı destekleyecek somut delilleri belirtin ve ekleyin
• Taleplerinizi açık, net ve miktarlarıyla birlikte ifade edin
Delil Toplanması:
• Tanıklarınızı önceden belirleyin ve güvenilir kişilerden seçin
• Yazılı belge, fotoğraf ve ses kayıtlarını kronolojik sırayla dosyaya sunun
• Delillerin meşru yollarla elde edildiğinden emin olun
Duruşma Süreci:
• Mahkeme duruşmalarına zamanında katılın ve saygılı davranın
• Hakimin sorularını dikkatlice dinleyin ve doğru cevaplar verin
• Karşı tarafla tartışmaya girmekten kaçının
Sonuç
Boşanma davalarında hakimlerin dikkat ettiği hususları bilmek, süreçte avantaj sağlar ve doğru stratejiler geliştirmenize yardımcı olur. Anlaşmalı boşanmada özgür irade tespiti, çekişmeli boşanmada kusur oranı belirlenmesi kritik öneme sahiptir. Çocukların velayeti için sosyal inceleme raporu, maddi konular için sosyal ekonomik durum raporu hakimin kararını etkileyen temel faktörlerdir.
Usul kurallarına uyum, doğru delil sunumu ve profesyonel yaklaşım, davanızın başarısını doğrudan etkiler. Her boşanma davası kendine özgü özellikler taşıdığından, deneyimli bir avukattan profesyonel hukuki destek almanız her zaman önerilir. Bu süreçte sabırlı olmak ve hukuki sürece güvenmek önemlidir.
Bu makale Avukat Emre SOBAY tarafından yazılmıştır. Makalenin daha detaylı versiyonu için tıklayın.