Düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) kolesterol, kalp krizi ve felç riskini artırabilse de, yeni bir araştırma, bu olaylardan sağ kurtulan çoğu insanın, LDL'nin "kötü kolesterol" olduğu konusunda hiçbir fikrinin olmadığını gösteriyor.

LDL kolesterol, atardamarların içinde yağ birikintilerinin birikmesinde önemli bir rol oynar; bu, bu kan damarlarının zamanla daralmasına neden olarak kalp krizi ve felç riskini artırır. Amerikan Kalp Derneği'nin (AHA) yaptığı araştırmaya göre, kalp krizi ve felçten kurtulan dört kişiden üçünde yüksek kolesterol bulunuyor.

LDL kolesterol kalp krizine ve felce tam olarak nasıl neden olur?

Kolesterol içeren düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) parçacıkları, yüksek tansiyon, sigara içme veya diyabet gibi risk faktörlerine sahip kişilerde zamanla atardamarlarımızın duvarlarında birikebilir. Ayrıca yaşlandıkça, yüksek tansiyonu olmayan kişilerde bile zamanla birikebilir.

Bu parçacıkların birikmesi plak oluşumuna yol açar. Plaklar büyüyüp iltihaplandığında, yırtılabilirler ve kalp krizinde kalbe giden kan akışını veya belirli felç türlerinde beyne giden kan akışını engelleyen arterde bir kan pıhtısı oluşmasına neden olabilirler. Bazı durumlarda, kalp başka nedenlerle stres altında olduğunda ve talep kan akışını aştığında, plaklar tek başına kan akışını kalp krizine neden olacak kadar kısıtlayacak noktaya kadar büyüyebilir.

LDL kolesterol seviyelerini bilmek neden önemlidir?

LDL kolesterol sessiz bir risk faktörüdür. Kan testiyle ölçmeden seviyenizin ne olduğunu bilmek imkansızdır. "Normal" bir seviye yoktur, bu nedenle seviyenizin durumunuz için optimal mi yoksa çok yüksek mi olduğunu doktorunuzla görüşmeniz önemlidir.

Kolesterolümü ne sıklıkla kontrol ettirmem gerekiyor?

Sağlıklıysanız ve kalp hastalığı veya felç geçmişiniz yoksa, kolesterolünüzün yaklaşık beş yılda bir kontrol edilmesi önerilmektedir. Diyabet gibi risk faktörleriniz veya çok yüksek kolesterol geçmişiniz varsa, yılda bir kez test yaptırılmalıdır. Kalp krizi veya felç geçirdiyseniz, seviyenizi en az yılda bir kez, ilaç tedavisine başlıyorsanız veya ilaç dozunu ayarlıyorsanız daha sık kontrol ettirmelisiniz.

İdeal LDL kolesterol seviyesi nedir?

Birisi sağlıklıysa ve sigara içmek veya şeker hastası olmak gibi kalp krizi ve felç için risk faktörleri yoksa, LDL seviyelerinin dekilitre başına 100 miligramın (mg/dL) altında olması gerekir. Ancak risk faktörleri varsa, özellikle kalp hastalığı varsa ya da felç geçirmişlerse, LDL düzeylerini 70 mg/dL'ye, hatta bazı durumlarda daha da altına düşürmeleri gerekiyor.

Düşük her zaman daha iyidir ancak LDL'yi ne kadar agresif bir şekilde tedavi ettiğimiz koşullara bağlıdır. Risk faktörleri olmayan sağlıklı insanlar büyük olasılıkla LDL'yi yönetmek için yaşam tarzı değişiklikleri üzerinde çalışacaklardır, ancak risk faktörleri olan kişilerin buna ek olarak kolesterollerini düşürmek için de büyük olasılıkla ilaca ihtiyaçları olacaktır.

LDL kolesterolümü düşürmek için ne yapabilirim?

Diyet değişiklikleri birçok insan için LDL kolesterolü kontrol etmeye yardımcı olmak açısından önemli olabilir. İnsanlar özellikle kırmızı et, süt yağları ve yumurta sarısının yanı sıra hindistancevizi yağı ve morina balığı karaciğeri yağı gibi tropikal yağlardan uzak durmalıdır. Daha sağlıklı yağlara odaklanabilir ve zeytinyağı veya kanola yağı gibi şeylerle yemek pişirebilirler. İnsanlarda yüksek kolesterol olmasa bile bunun sağlık açısından faydaları vardır.

Ancak insanlar yüksek kolesterole sahip olduklarında genellikle statin veya diğer kolesterol düşürücü ilaçları almaları gerekecektir. Özellikle insanlar halihazırda kalp krizi veya felç geçirmişse veya başka risk faktörleri varsa, ilaç tedavisini de içeren ve sağlıklı ve herhangi bir hastalığı olmayan birine göre daha düşük bir LDL hedef seviyesi içerebilen daha agresif bir tedavi planına ihtiyaç duyarlar.

LDL kolesterolü yükselten şeyler var mı?

Kandaki LDL kolesterol seviyeleri kısmen ebeveynlerimizden miras aldığımız gen karışımımız tarafından belirlenir. Bazı insanlar diyetlerindeki kolesterol ve doymuş yağ miktarına karşı hassastır; bu da tereyağı veya peynir gibi yüksek yağlı süt ürünleri veya çok fazla kırmızı et yedikleri anlamına gelir, bu durum LDL kolesterollerinin artmasına neden olabilir.

Bu, diyetin kolesterol düzeyleri üzerinde büyük bir etki yaratabileceği bu gıdalara duyarlı olan nüfusun yalnızca yüzde 25 ila 30'u anlamına geliyor. Diğer herkes için diyet sayılarında büyük bir fark yaratmıyor. Ve ne kadar egzersiz yaptığınız LDL kolesterolünüzü etkilemez.