HABER DETAYI
Türkiye’nin en çok tüketilen sebzelerinden biri olan patates, doğru koşullarda saklandığında besleyici ve güvenli bir gıda sunuyor. Ancak yanlış depolama yöntemleri veya tarladan bulaşan hastalıklar, patatesi ciddi bir sağlık tehdidine dönüştürebiliyor. Uzmanlar, özellikle son dönemlerde artan bilinçsiz depolama nedeniyle patates kaynaklı risklere karşı vatandaşları uyarıyor.
Serin, kuru, karanlık ve hava alabilen bir ortamda saklanmadığında patatesteki bazı kimyasal bileşikler toksik seviyelere ulaşabiliyor. Bunun yanı sıra Tarım ve Orman Bakanlığı, kabukta siğil, ur, çökük leke gibi deformasyonlar bulunan patateslerin kesinlikle tüketilmemesi gerektiğini belirtiyor.
YEŞİLLENME VE FİLİZLENME: SOLANİN TEHLİKESİ
Patatesin en bilinen riski, ışığa maruz kaldığında kabuğunda oluşan yeşil renktir. Bu renk değişimi, “solanin” isimli toksik bir bileşiğin biriktiğini gösterir. Solanin, filizlenme sürecinde de yoğun olarak artar.
Solanin zehirlenmesinin belirtileri arasında:
-
Mide bulantısı
-
Kusma
-
Karın ağrısı
-
Baş dönmesi
-
Sinir sistemi bozuklukları
yer almaktadır. Uzmanlar, hafif filizlenmiş patateslerin derin bir şekilde temizlenerek kullanılabileceğini ancak yoğun filizlenmiş veya geniş alanı yeşillenmiş patateslerin kesinlikle tüketilmemesi gerektiğini vurguluyor.
TARLADAN GELEN HASTALIKLAR: SİĞİL, UR VE ÇÖKÜK LEKELER
Patatesteki tehlike yalnızca depolama kaynaklı değildir. Tarladan bulaşan hastalıklar da patatesin sofraya uygunluğunu tamamen ortadan kaldırabilir.
Tarım ve Orman Bakanlığı'nın hazırladığı teknik raporlara göre:
-
Patates Siğil Hastalığı
-
Kök-Ur Nematodları
-
Mildiyö (Geç Yaprak Yanıklığı)
-
Kuru Çürüklük
gibi hastalıkların yol açtığı siğil benzeri çıkıntılar, koyu renkli çökük lekeler, mumyalaşmış dokular veya mor-siyah kabuk altı belirtileri bulunan patateslerin sofralık olarak kullanılmaması gerekiyor.
Bakanlık, bu tür patateslerin imha edilmesi gerektiğini açık bir şekilde belirtiyor.
ÇÜRÜK PATATESLERDE GÖRÜNMEYEN RİSK
Yumuşamış, kötü kokan veya bakteri kaynaklı “yaş çürüklük” içeren patateslerin yalnızca çürük kısmının kesilerek kullanılmasının doğru olmadığı belirtiliyor. Çünkü toksinler çoğu zaman görünmeyen dokulara da yayılıyor. Bu nedenle çürük olan patateslerin tamamının atılması gerekiyor.
BUZDOLABINDA SAKLAMA HATASI: AKRİLAMİD OLUŞUMU
Patatesin buzdolabında saklanması da yaygın bir hata olarak öne çıkıyor. Soğuk ortamda patatesteki nişasta hızlı şekilde şekere dönüşüyor. Bu durum, özellikle kızartma ve fırında pişirme sırasında “akrilamid” isimli potansiyel kanserojen maddenin oluşmasına yol açıyor.
Akrilamid riski, patatesin 4–10°C arası bir sıcaklıkta ancak buzdolabından uzak bir ortamda saklanması gerekliliğini ortaya koyuyor.
GÜVENLİ PATATES TÜKETİMİ İÇİN ÖNERİLER
Uzmanlara göre sağlıklı bir patates tüketimi için şu adımlar izlenmeli:
-
Serin, kuru, karanlık ve havalandırılabilir bir alanda saklanmalı
-
Kabuğunda yeşillenme, filiz, siğil, ur, çökük leke olmamalı
-
Buzdolabında muhafaza edilmemeli
-
Çürük veya kötü kokulu patatesler tamamen atılmalı
Bu koşullar sağlandığında patates hem besleyici hem de güvenli bir gıda olmaya devam ediyor.