Çalışmaya göre, Osmanlı ordusu Trabzon’a Bayburt-Aydıntepe-Maçka hattını takip ederek ulaştı.
İki Yıllık Akademik Çalışma ile Fetih Rotası Belirlendi
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) öncülüğünde yürütülen ve Avrupa Birliği destekli COST Aksiyonu Bilim ve Teknolojide Avrupa İşbirliği Programı-SEADDA kapsamında TÜBİTAK’a sunulan proje kapsamında, Fatih Sultan Mehmet’in Trabzon seferinde izlediği güzergahın haritalandırılması tamamlandı.
KTÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsmail Köse liderliğindeki proje ekibi, Trabzon, Erzurum ve Gümüşhane’deki üniversitelerden 8 akademisyenin katkısıyla yaklaşık iki yıl süren bir araştırma yürüttü. Çalışma kapsamında Bayburt-Aydıntepe-Maçka hattının fetih sırasında Osmanlı ordusunun kullandığı yol olduğu belirlendi.
Prof. Dr. İsmail Köse: "Yüzde 90 kesinliğe ulaştık"
Çalışma sürecine dair bilgi veren Prof. Dr. İsmail Köse, literatür ve topografik incelemeleri birleştirerek rotayı haritalandırdıklarını belirterek şunları söyledi:
❝Biz yaklaşık 2019 yılından itibaren bu yollar üzerinde çalışıyorduk. Ancak finansman sorunları nedeniyle süreci bir projeye dönüştürdük ve TÜBİTAK’a sunduk. 2022 yılında arazi taramalarına başladık ve 2024 yılında tamamladık. Bölgede çok sayıda ticaret, askeri ve kadim yollar bulunuyor. Ancak Fatih Sultan Mehmet’in 1461 yılında Trabzon’un fethinde kullandığı güzergah, Bayburt’tan itibaren bilinmiyordu. Çalışmamızla bu rotayı yüzde 90 kesinlikte tespit ettik.❞
Güzergahın Turizme Kazandırılması Hedefleniyor
Fatih Sultan Mehmet'in fetih yolunu bilimsel olarak ortaya koyan araştırmacılar, güzergahın kültürel miras olarak korunması ve turizme kazandırılması gerektiğini vurguluyor. Ancak bölgede yapılan modern yollar ve kaçak kazılar nedeniyle bazı izlerin kaybolduğuna dikkat çeken Köse, şu bilgileri paylaştı:
❝Güzergahla ilgili bazı iddialar vardı ama bu bilimsel olarak ilk kez desteklenmiş bir çalışma oldu. Rotanın turizme kazandırılması ve bazı alanların düzenlenmesi gerekiyor. Ancak bu yetki, yerel yönetimler ve Kültür ve Turizm Bakanlığı’na ait. Bölgedeki yolların bir kısmı modern ulaşım projeleriyle yok edilmiş. Buna rağmen kale yapıları gibi önemli izlere ulaştık.❞
Doç. Dr. Osman Emir: "Dört Ana Rota Üzerinde Çalıştık"
KTÜ Tarih Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Osman Emir, güzergahın belirlenmesi sürecinde dört ana rota üzerinde çalıştıklarını belirtti. Emir, Fatih’in Trabzon seferi sırasında Osmanlı ve Roma dönemlerinden kalma yolları kullandığını vurgulayarak şu bilgileri verdi:
❝Güzergah için taslak bir harita oluşturduk. Osmanlı’nın kullandığı İpek Yolu, eski Zigana Yolu, Karakapan Yolu, Kuştul ve Galyan Yolu gibi rotaları inceledik. Fatih Sultan Mehmet’in ordusunun Bayburt üzerinden hareket ederek Aydıntepe ve Maçka güzergahını takip ettiği sonucuna ulaştık. Projenin bilimsel makale aşaması tamamlandıktan sonra daha net açıklamalar yapılacak.❞
Tarihi Fetih Yolu Turizme Açılabilir
Araştırmacılar, bu güzergahın turizm açısından büyük bir potansiyel taşıdığına dikkat çekerek, rotanın korunması, işaretlenmesi ve kültürel miras olarak değerlendirilmesi gerektiğini ifade ediyor.
Yerel yönetimlerin ve Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın desteğiyle, bu tarihi yolun turistik bir rota haline getirilmesi ve Trabzon’un tarih turizmi açısından cazibe merkezi haline gelmesi hedefleniyor.
Bu çalışma, Fatih Sultan Mehmet’in 1461 Trabzon Seferi’nin güzergahını bilimsel olarak netleştiren ilk araştırma olarak tarihe geçti.
