Gerçek Kişi ve Tüzel Kişi Nedir? Farkları Nelerdir?

Ticaret, hukuk ve vergi dünyasında sıkça karşılaşılan iki önemli kavramdan biri “gerçek kişi”, diğeri ise “tüzel kişi”dir. Şirket kurmak, fatura kesmek ya da sözleşme yapmak isteyen herkesin bu iki tanımı çok iyi bilmesi gerekir. Çünkü ticari sorumluluklar, vergi yükümlülükleri ve yasal haklar bu ayrımlara göre şekillenir.

Bu yazımızda, tüzel kişi ne demek, gerçek kişi ile farkları nelerdir gibi temel sorulara net ve anlaşılır yanıtlar veriyoruz.

Gerçek Kişi Nedir?

Gerçek kişi, doğuştan hak ve borçlara sahip olan, bireysel olarak yaşayan her insandır. Türk Medeni Kanunu’na göre her birey bir gerçek kişidir. Gerçek kişiler, ticari faaliyetlerde bulunabilir, şirket kurabilir, vergi mükellefi olabilir.

Örneğin; bir freelance yazılımcı, danışman, ya da kendi adına şahıs şirketi kurmuş bir girişimci “gerçek kişi” olarak tanımlanır.

Gerçek kişilerin bazı özellikleri şunlardır:

  • Bireysel vergi mükellefidir

  • Ticari faaliyetlerini kendi adına yürütür

  • Sınırsız sorumluluk taşır (şahıs şirketlerinde olduğu gibi)

  • İmza yetkisi sadece kendisindedir

Tüzel Kişi Nedir?

Tüzel kişi, birden fazla kişinin veya bir mal varlığının, belli bir amaca yönelik olarak oluşturduğu, hukuk düzeni tarafından kişilik kazandırılmış yapılardır. En yaygın tüzel kişi örnekleri; şirketler, dernekler, vakıflar ve kooperatiflerdir.

Tüzel kişiler, gerçek kişiler gibi hak sahibi olabilir, borçlanabilir, dava açabilir veya dava edilebilir.

Ticari dünyada en yaygın tüzel kişi türleri arasında anonim şirket ve limited şirket yer alır.

Tüzel kişilerin bazı özellikleri şunlardır:

  • Kendi vergi numaraları vardır

  • Sınırlı sorumluluk esası geçerlidir (örneğin sadece sermaye kadar sorumluluk)

  • Karar alma ve temsil yetkileri yönetici ya da yetkili kurullardadır

  • Süreklilik arz eder; ortak değişse de şirket varlığını sürdürür

Gerçek Kişi ile Tüzel Kişi Arasındaki Farklar Nelerdir?

Tanım olarak, gerçek kişi; bireylerin bizzat kendileridir. Tüzel kişi ise bir kurum ya da yapıdır; örneğin şirketler, dernekler, vakıflar gibi oluşumlar.

Sorumluluk açısından, gerçek kişiler borçlardan şahsi mal varlıklarıyla sorumludur. Tüzel kişilerde ise sorumluluk genellikle koyulan sermaye ile sınırlıdır.

Vergi yükümlülüğü bakımından, gerçek kişiler gelir vergisine tabiyken, tüzel kişiler (örneğin limited ya da anonim şirketler) kurumlar vergisi öder.

Kuruluş yapısı olarak, gerçek kişiler tek başına şirket kurabilir. Tüzel kişilerde ise birden fazla ortakla kurulum mümkündür; özellikle anonim şirketlerde paylı yapılar öne çıkar.

Süreklilik açısından, gerçek kişinin ticari faaliyeti, kişinin hayatıyla sınırlıdır. Oysa tüzel kişiler, kurucular değişse bile varlığını sürdürebilir.

Temsil yetkisi bağlamında, gerçek kişi işleri bizzat yürütür. Tüzel kişilerin işleri ise temsilciler, müdürler ya da yönetim kurulu gibi yapılar aracılığıyla yürütülür.

Bu farklar, ticari kararlar verirken büyük önem taşır. Şirket kurarken tercih edilecek yapı (şahıs, limited ya da anonim) bu farklara göre değerlendirilmelidir.

Hangi Durumda Hangi Yapı Tercih Edilmeli?

  • Yeni başlayan bireysel girişimciler için gerçek kişi olarak şahıs şirketi kurmak daha uygun olabilir. Düşük maliyetli ve hızlı kurulum avantajı vardır.

  • Yatırım almayı planlayan, ortaklı yapılar kurmak isteyenler için tüzel kişilik altında limited ya da anonim şirket kurmak daha doğrudur.

  • Yasal sorumluluğu sınırlamak ve kurumsal kimlik oluşturmak isteyenler için tüzel kişilik daha güvenlidir.

Mükellef, hem gerçek kişi hem de tüzel kişi şirket kuruluşlarını dijital olarak birkaç gün içinde gerçekleştirme imkânı sunar. Karar verme aşamasındaysanız uzman ekibiyle iletişime geçerek ihtiyaçlarınıza uygun şirket modelini belirleyebilirsiniz.

Sıkça Sorulan Sorular (FAQ)

Gerçek kişi şirket ile tüzel kişi şirket arasında vergi farkı var mı?

Evet. Gerçek kişi (şahıs şirketi) gelir vergisi öderken, tüzel kişi (limited, anonim) kurumlar vergisine tabidir.

Tüzel kişi olmak için kaç ortak gerekir?

Limited şirket için en az 1, anonim şirket için en az 1 ortak yeterlidir. Ortak sayısı arttıkça yetki ve sorumluluklar da paylaşılır.

Gerçek kişi bir süre sonra tüzel kişiye dönüşebilir mi?

Evet. Şahıs şirketinizi kapatıp yeni bir tüzel kişilik (örneğin limited) kurabilirsiniz. Ancak bu teknik olarak yeni bir kuruluş sayılır.