Güneş’te Olağanüstü Aktivite
Bu hafta Güneş yüzeyinde son yılların en yoğun aktivitelerinden biri gözlemlendi. AR4274 adlı aktif bölgede 7, 9 ve 10 Kasım tarihlerinde üç güçlü X sınıfı patlama meydana geldi. Bu patlamalardan yayılan koronal kütle atımları (CME), yüksek hızda Dünya yönüne doğru ilerliyor.
Uzmanlar, bu kütlelerin gezegenimizin manyetik alanına çarptığında jeomanyetik fırtına oluşturabileceğini belirtiyor.
Radyo Kesintileri ve CME Etkisi
9 Kasım’daki X1.7 düzeyindeki patlama, Türkiye saatiyle 09.30’da zirveye ulaşarak kısa süreli R3 düzeyinde radyo kesintilerine neden oldu. Bu patlamadan yayılan CME’nin 11-12 Kasım tarihleri arasında Dünya’ya ulaşması bekleniyor.
Ayrıca 7 Kasım’da meydana gelen bir başka CME’nin de gezegenimizi hafif şekilde etkilemesi tahmin ediliyor.
NOAA’dan Jeomanyetik Fırtına Uyarısı
ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi (NOAA), 10 Kasım için G1, 11-12 Kasım içinse G2 düzeyinde jeomanyetik fırtına uyarısı yayımladı.
Bu seviyedeki fırtınalar:
-
Uydu iletişiminde kısa süreli kesintilere,
-
Navigasyon hatalarına,
-
Enerji hatlarında dalgalanmalara,
-
Kuzey ışıklarının daha güney enlemlerde görülmesine neden olabiliyor.
Yeni CME Dünya’ya Yöneliyor
10 Kasım sabahı 11.20’de gerçekleşen X1.2 düzeyindeki üçüncü patlama da Dünya yönüne yeni bir CME gönderdi. Şu anda en az üç ayrı plazma bulutu gezegenimize doğru ilerliyor.
NASA’nın SOHO ve STEREO uydularından alınan verilere göre, üçüncü CME’nin 12 Kasım civarında Dünya’ya ulaşması bekleniyor.
X Sınıfı Patlama Nedir?
X sınıfı patlamalar, Güneş’in en güçlü enerji boşalmalarıdır. Bu patlamalar sırasında uzaya yüksek enerjili radyasyon ve plazma fırlatılır. Etkileri genellikle:
-
Uydu sistemlerinde bozulma,
-
Yüksek frekanslı radyo iletişiminde kesinti,
-
Auroraların (kuzey ışıkları) daha geniş alanlarda görünmesi şeklinde olur.
Sonuç:
Bilim insanları, 11-12 Kasım tarihlerinde Dünya’nın orta şiddette bir jeomanyetik fırtına etkisi altına girebileceğini belirtiyor. Bu dönemde radyo iletişimi, GPS sistemleri ve uydular kısa süreli aksaklıklar yaşayabilir; aynı zamanda kuzey ışıkları Avrupa’nın güney bölgelerinde bile gözlemlenebilir.
