TÜRKİYE’DEKİ SURİYELİ SAYISI VE MEVCUT DURUM
Türkiye’de geçici koruma statüsü kapsamında yaşayan Suriyelilerin sayısı halen 2 milyon 370 bin olarak kayıtlarda yer alıyor. Suriye’de savaşın sona erdiği 8 Aralık 2024’ten bu yana geçen yaklaşık bir yıllık süreçte Türkiye’den ülkesine dönen Suriyeli sayısı 600 bin civarında kaldı. Beklenenin altında kalan bu dönüş oranı, hükümeti yeni adımlar atmaya yöneltti.
Güvenlik ve göç yönetimi açısından sürecin daha kontrollü ilerlemesi amacıyla mevcut uygulamaların yeterli olmadığı değerlendirilirken, dönüşleri teşvik edecek yeni düzenlemeler gündeme alındı.
GEÇİCİ KORUMA STATÜSÜNDE YENİ DÖNEM
Hükümet, Suriyelilerin geçici koruma statülerinin kademeli şekilde kaldırılması yönünde hazırlık yapıyor. Avrupa’daki bazı uygulamalara benzer biçimde statünün tek seferde sona erdirilmesi önerilse de, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın gönüllü geri dönüş ilkesine vurgu yaparak zorlayıcı adımlara sıcak bakmadığı ifade ediliyor.
Bu nedenle geçici koruma uygulamasının aşamalı olarak sona erdirilmesi ve dönüşlerin zamana yayılan tedbirlerle hızlandırılması planlanıyor. İlgili bakanlıklar ve kurumlar bu çerçevede koordineli şekilde çalışıyor.
ÜCRETSİZ SAĞLIK HİZMETLERİ KALDIRILDI
Atılan ilk somut adım, geçici koruma altındaki Suriyelilere sunulan ücretsiz sağlık hizmetlerinin sona erdirilmesi oldu. Yeni yıl itibarıyla yürürlüğe giren düzenleme ile sağlık hizmetlerinden yararlanmak isteyen Suriyeliler için katkı payı ödemesi zorunlu hale getirildi.
Yetkililer, bu uygulamanın Türkiye’de kalmanın mali yükünü artırarak geri dönüş kararlarını hızlandıracağını değerlendiriyor. Sağlık alanındaki bu değişiklik, sürecin en dikkat çeken başlıklarından biri olarak öne çıkıyor.
TÜRKİYE’DE KALMAK İÇİN İKAMET İZNİ ŞARTI
Geçici koruma statüsü kaldırılan Suriyelilerin Türkiye’de kalabilmesi için ikamet izni alması gerekecek. Ancak bu izin için uygulanacak kriterlerin oldukça sıkı olacağı belirtiliyor. İkamet izni başvurularında düzenli bir iş, kalıcı bir konut, geçerli kira sözleşmesi, sağlık sigortası ve yeterli maddi imkân gibi şartlar aranacak.
Bu koşulları yerine getiremeyenlerin Türkiye’de kalamayacağı, izinsiz şekilde kalmaya devam edenlerin ise kaçak statüsüne düşeceği ifade ediliyor. Uygulamanın, geri dönüşleri hızlandıracak önemli bir eşik olması bekleniyor.
GERİ DÖNÜŞLER İÇİN KADEMELİ TEŞVİK PLANI
Hükümetin hedefi, ani ve zorlayıcı adımlar yerine kademeli teşviklerle geri dönüş sürecini yönetmek. Bu kapsamda hem sosyal hem de ekonomik düzenlemelerle Suriyelilerin ülkelerine dönmeye yönlendirilmesi amaçlanıyor. Güvenlik bürokrasisi, alınan önlemlerin zaman içinde daha belirgin sonuçlar doğuracağını değerlendiriyor.
Geri dönüş sürecinin kontrollü şekilde ilerlemesi, hem Türkiye’deki sosyal denge hem de sınır güvenliği açısından kritik görülüyor.
BM FONLARI DEVREYE GİRECEK
Suriyelilerin ülkelerine dönüşünü desteklemek amacıyla Birleşmiş Milletler kaynaklarının da devreye alınması planlanıyor. Bu kapsamda, dönmek isteyen Suriyelilere maddi destek sağlanması ve yol masraflarının karşılanması öngörülüyor.
Yetkililer, uluslararası destekle birlikte gönüllü geri dönüşlerin daha cazip hale geleceğini ve sürecin hız kazanacağını değerlendiriyor. Yeni düzenlemelerin önümüzdeki dönemde kademeli olarak hayata geçirilmesi bekleniyor.
