TARİHİ MEZARLAR DİJİTAL SİSTEME AKTARILIYOR
Trabzon Büyükşehir Belediyesi, kentin farklı bölgelerinde bulunan tarihi mezar taşlarını kayıt altına almak için kapsamlı bir dijital arşiv çalışması yürütüyor. Belediyenin resmi internet sitesinde yer alan Mezarlık Bilgi Sistemi üzerinden “Tarihi Mezarlar” bölümü oluşturuldu ve mezar taşlarına ait bilgiler aşamalı olarak sisteme işlenmeye başlandı.
Bu çalışma kapsamında mezar taşlarına zarar vermeyecek şekilde karekod uygulaması kullanılıyor. Ziyaretçiler, mezar başındaki karekodu okutarak taşın tarihini, kitabesini, kişiye ait bilgileri ve akademik açıklamaları anında görüntüleyebiliyor.
TRABZON’DAKİ TARİHİ MEZARLARIN ÖNEMİ
Trabzon’un Fatih Sultan Mehmet tarafından fethinin ardından önemli bir merkez hâline geldiğini hatırlatan Mezarlıklar Daire Başkanı Köksal Saral, kentte Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman gibi devlet adamlarının yetişmiş olması nedeniyle çok sayıda değerli mezar taşı bulunduğunu söyledi.
Saral, Tavanlı Cami Haziresi Mezarlığı’nda yaklaşık 170 tarihi mezar taşı tespit ettiklerini belirterek şu bilgileri aktardı:
“Burada miladi 1651’e ait bir taş bulduk. Daha eski mezarların da olabileceğini düşünüyoruz. Tüm taşları sisteme aktarıyoruz. Karekod sayesinde araştırmacılar ve vatandaşlar bilgilere hızlıca ulaşabilecek.”
SİSTEM 2 YILDIR KENT GENELİNDE KULLANILIYOR
Saral, iki yıl önce kurulan bu dijital sistemin Trabzon’un tüm ilçe, mahalle ve köylerine yayılmasının hedeflendiğini söyledi. Bugüne kadar 1.342 mezar taşı dijitalleştirildi ve çalışmaların 10’dan fazla mezarlıkta sürdüğü belirtildi.
Saral, projenin önemine dikkat çekerek şunları söyledi:
“Bu taşlar kaybolsa dahi dijital kaydı sistemde bulunacak. Akademisyenler ve tarihçiler istedikleri bilgilere ulaşabilecek. Bu, uzun soluklu bir kültürel miras çalışmasıdır.”
NAKİBÜ’L EŞRAFLARA AİT MEZAR TAŞLARI TESPİT EDİLDİ
Yapılan incelemelerde bazı mezarların Nakibü’l Eşraflara ait olduğu ortaya çıktı. Saral, bu kişilerin Osmanlı’da padişah huzuruna destursuz girme yetkisine sahip önemli devlet adamları olduğunu belirterek, “Şu ana kadar 4 Nakibü’l Eşraf mezar taşı tespit ettik” dedi.
MEZAR TAŞLARINDA ŞİİRLER VE TARİHİ İZLER
Projede dikkat çeken bulgulardan biri de Trabzonlu şair ve yazar İbrahim Cudi Bey tarafından yazıldığı belirlenen 21 mezar taşı oldu. Saral, bu tespitlerin dönemin sosyal ve kültürel yaşamına ışık tuttuğunu ifade etti.
Mezar taşlarının şeklinin de kişinin konumunu anlattığını belirten Saral, “Kavuk şekli bile kişinin paşa, âlim ya da asker olduğunu gösterir. Tüm bu unsurları dijital ortama aktarıyoruz” dedi.
OSMANLI TÜRKÇESİNDEKİ KİTABELER OKUNAKLI HALE GETİRİLİYOR
Mezarlıklar Dairesi personeli Halil Acer, silik yazıları okunur hâle getirmek için tebeşirle üzerinden geçtiklerini söyledi. Acer, “Bu metinler Arapça veya Farsça değil, Osmanlı Türkçesidir. İçinde dönem dil özelliklerini taşıyan ifadeler var. 1170’li yıllara ait taşlara bile rastladık” dedi.
