YENİ ZELANDA’DA TARTIŞMA YARATAN VAHŞİ KEDİ PLANI
Yeni Zelanda hükümeti, ülkedeki doğal ekosistemi koruma amacıyla radikal bir karar alarak yaklaşık 2,5 milyon vahşi kediyi 2050 yılına kadar tamamen yok etmeyi hedeflediğini açıkladı. Doğa Koruma Bakanı Tama Potaka tarafından duyurulan plan, ülkenin uzun süredir uyguladığı “Yırtıcıdan Arındırılmış 2050” stratejisine ilk kez yeni bir türün eklenmesi anlamına geliyor. Bu açıklama, hem çevre savunucuları hem de hayvan hakları örgütleri arasında büyük bir tartışma başlattı.
Potaka’nın açıklamasına göre vahşi kediler, gelincik, sansar, sıçan ve possum gibi istilacı yırtıcılarla aynı kategoriye alınacak. Bakan, vahşi kedileri “soğukkanlı katiller” olarak tanımlayarak bunların ülkenin yerli kuş ve yarasa türleri için büyük bir tehdit olduğunu vurguladı. Hükümetin bu konuda geniş çaplı bir imha programına hazırlandığı belirtilirken, detayların Mart 2026’da kamuoyuna açıklanması bekleniyor.
EKOSİSTEM İÇİN CİDDİ BİR TEHLİKE
Yeni Zelanda’da yaklaşık 2,5 milyon vahşi kedinin yaşadığı tahmin ediliyor. Ortalama 7 kilograma kadar çıkabilen bu kediler, özellikle ada ekosistemlerinde yüzyıllar boyunca korunmuş yerli türler için büyük bir tehlike oluşturuyor. Ülkede uçma özelliğini kaybetmiş kuş türleri ve hassas yarasa popülasyonları, vahşi kedilerin avlanması nedeniyle ciddi oranda azalmış durumda.
Rakiura Stewart Adası’nda Pukunui ve Güney dotterel kuşlarının nesli tükenme noktasına gelirken, Ruapehu Dağı civarındaki yarasa popülasyonlarında da ciddi düşüşler görüldü. Bakan Potaka, “Biyoçeşitliliğimizi artırmak ve doğal mirasımızı korumak istiyorsak bu yırtıcıları ortadan kaldırmak zorundayız” diyerek planın zorunluluk olduğunu savundu.
UZUN SÜREDİR DEVAM EDEN KAMPANYANIN SONUCU
Vahşi kedilerin hedef türler listesine eklenmesi, Yeni Zelanda’da yıllardır süren bir tartışmanın ardından geldi. 2013 yılında çevreci Gareth Morgan tarafından başlatılan “Cats to Go” kampanyası, ülkede geniş yankı uyandırmıştı. Kampanya, vahşi kedilerin doğaya verdiği zararların azaltılması gerektiğini savunurken, hayvan hakları savunucuları zaman zaman düzenlenen “kedi vurma” yarışmalarına sert tepki göstermişti.
Doğa Koruma Bakanlığı’nın hazırladığı strateji taslağına gelen kamuoyu geri bildirimlerinin yüzde 90’ının vahşi kedilerin kontrol altına alınması yönünde olduğu açıklandı. Bu durum, hükümetin radikal kararının toplumsal destek bulduğunu gösteriyor.
EVCİL KEDİLER PLAN KAPSAMINDA DEĞİL
Hükümet tarafından açıklanan plana evcil kediler dahil edilmedi. Ancak uzmanlar, evcil kedilerin de biyolojik çeşitlilik için ciddi bir tehdit oluşturmaya devam ettiğini vurguluyor. Yeni Zelanda, dünyada kedi sahipliğinin en yaygın olduğu ülkelerden biri ve mevcut yasal düzenlemelerin dağınık olması sorun yaratıyor.
Ulusal Kedi Yönetim Grubu, evcil kedilerin dışarı çıkarılmamasını savunduğu “Every cat in a lap” kampanyasıyla dikkat çekiyor. Ayrıca zorunlu kısırlaştırma ve mikroçip uygulamasının yasal zorunluluk hâline getirilmesi için çağrılar yapılıyor.
HAYVAN HAKLARI ÖRGÜTLERİNDEN TEPKİ
Planın açıklanmasının ardından birçok hayvan hakları örgütü hükümetin yaklaşımına tepki gösterdi. SPCA Bilim Danışmanı Christine Sumner, vahşi kedilerin ekosisteme verdiği zararın farkında olduklarını ancak mevcut yöntemin tamamen öldürmeye dayalı olmasının kabul edilemez olduğunu belirtti. Sumner, “Bu durumdan memnun değiliz. En büyük zorluk bu.” diyerek daha insancıl yöntemlerin araştırılması gerektiğini savundu.
Hayvan hakları örgütleri, popülasyon kontrolü için öldürme dışındaki alternatiflerin —örneğin sterilizasyon ve uzun vadeli izleme programları— önceliklendirilmesini istiyor. Predator Free Trust gibi kuruluşlar da hükümetten daha bilimsel ve etik yaklaşımlar talep ediyor.
UYGULAMA PLANI 2026’DA NETLEŞECEK
Planın nasıl hayata geçirileceği henüz detaylandırılmadı. Mart 2026’da açıklanması beklenen detaylı plan, kırsal alanlarda tuzaklama, izleme sistemleri, insansız araçlarla tespit ve toplu kontrol programları gibi çeşitli yöntemler içerebilir. Hükümetin ayrıca yerli türlerin korunması için bölgesel koruma projelerine bütçe ayırması bekleniyor.
