OTELDE YAŞANAN TRAJEDİNİN ARDINDAN KİMYASAL ŞÜPHE
Almanya’dan İstanbul’a tatile gelen Böcek ailesi, 9 Kasım’da yerleştikleri otelde mide bulantısı ve kusma şikayetiyle hastaneye kaldırıldı. Anne Çiğdem Böcek ile 6 yaşındaki Kadir Muhammet ve 3 yaşındaki Masal Böcek hayatını kaybetti. Entübe edilen baba Servet Böcek ise 17 Kasım’da yaşamını yitirdi. Hazırlanan ön otopsi raporu, “oteldeki ortama bağlı kimyasal zehirlenme” ihtimalini öne çıkardı.
Soruşturma kapsamında otelde ilaçlama yapan kişinin eğitim veya belge sahibi olmadan yasaklı bir tarım ilacı kullandığı tespit edildi. Zirai ilaçların insan bulunan kapalı alanlarda kullanılmasının yasak olmasına rağmen bu kurala uyulmadığı belirlendi.
“ZEHİRLENME FOSFİN GAZIYLA GERÇEKLEŞTİ”
Akdeniz Üniversitesi Fen Fakültesi’nden Prof. Dr. Hüseyin Çetin, olayın muhtemel nedenini bilimsel olarak açıkladı. Prof. Dr. Çetin, alüminyum fosfit tabletlerinin neme temas ettiğinde fosfin adlı son derece toksik bir gaz açığa çıkardığını belirterek şu ifadeleri kullandı:
“Bu zehirlenme, tablet formundaki alüminyum fosfitin neme temas etmesi sonucu ortaya çıkan fosfin gazından kaynaklanmıştır. Fosfin kokusuzdur ve duvar çatlaklarından, giderlerden kolayca yayılabilir. Bu tür kimyasallar yalnızca özel fumigasyon eğitimi almış uzmanlar tarafından uygulanabilir.”
Prof. Dr. Çetin, alüminyum fosfitin yalnızca büyük tahıl depoları, ambarlar ve kapalı konteynerlerde kullanılabileceğini; insanların bulunduğu alanlarda kullanımının kesin şekilde yasak olduğunu vurguladı.
“HIZLI SONUÇ İÇİN TARIM ZEHİRLERİNE YÖNELİYORLAR”
Prof. Dr. Çetin, bazı firmaların hızlı etki almak için bu tür tehlikeli kimyasallara yöneldiğini belirterek uyarılarda bulundu:
“Oteller, konutlar, hastaneler gibi alanlarda yalnızca Sağlık Bakanlığı onaylı ürünler kullanılabilir. Buna rağmen kimi firmalar ticari kaygılarla tarım zehri kullanıyor. Bu kimyasalların yanlış kullanımı felaketle sonuçlanır.”
Ayrıca insanların böcek korkusu nedeniyle “tek seferde çözüm” isteğinin firmaları yanlış uygulamalara ittiğini söyleyen Çetin, doğru ilaçlamada havalandırma, hazırlık ve sertifikalı personel gibi önemli kriterlerin ihmal edilmemesi gerektiğini ifade etti.
ALÜMİNYUM FOSFİTE ERİŞİM KOLAY, TEHLİKE BÜYÜK
Antalya’da ilaçlama şirketi sahibi Uğur Çetin, alüminyum fosfitin kolayca temin edilebilmesinin büyük bir risk oluşturduğunu söyledi. Çetin, “Bakkalda bile satıyorlar. Bir köye gidin, ‘ambar hapı’ deyin, hemen veriyorlar. Bu ürünün reçeteyle satılması gerekir” diyerek tehlikeye dikkat çekti.
Çetin, kimyasalın hava sıcaklığı ve neme göre hızla gaz haline geçebildiğini, güvenlik önlemleri alınmazsa gazın tüm odalara yayıldığını belirtti. Alüminyum fosfitin tamamen etkisiz hale gelmesinin en az 32 saat sürdüğünü söyleyen Çetin, kontrolsüz kullanımın ciddi sonuçlara yol açacağını ifade etti.
“OTEL TAHLİYE EDİLMEDEN İLAÇLAMA YAPILMASI BÜYÜK HATAYDI”
Uğur Çetin, İstanbul’daki olayda en büyük hatanın otelin ilaçlama öncesi boşaltılmaması olduğunu belirtti:
“Oteli tamamen tahliye edip koruma altına almak gerekiyordu. Bir otelde bu işlemi insanların bulunduğu durumda yapmak kabul edilemez. Normal ilaçlama firmalarının bu kimyasalı kullanmaya yetkisi yoktur.”
Çetin ayrıca, halk sağlığı için kullanılan ilaçların dışındaki ürünlerin mutlaka uzman kontrolünde uygulanması gerektiğini dile getirdi.
FOSFİN GAZININ TEHLİKESİ: “SARIMSAK KOKUSU UYARIDIR”
Uğur Çetin, fosfin gazının kimi zaman sarımsak ve ekşimsi bir koku yayabildiğini belirterek bu kokunun tehlike işareti olduğunu söyledi:
“Bu kokuyu aldığınız anda aslında ilaç sizi uyarıyor: ‘Zehirleme başlıyor.’ Böyle bir durumda derhal ortamı terk etmek gerekir.”
UZMANLARDAN ÖNERİLER VE UYARILAR
Uzmanların vatandaşlara önerileri şöyle:
-
İlaçlama yapacak kişilerin belgeleri mutlaka kontrol edilmeli.
-
Evde açıkta gıda bırakılmamalı, çocuklar ve yaşlılar ilaçlama sırasında ortamda bulunmamalı.
-
İşlemden sonra en az 45 dakika–1 saat havalandırma yapılmalı.
-
Tarım zehirleri asla ev ortamına sokulmamalı.
-
Şüpheli zehirlenme belirtilerinde 114 Ulusal Zehir Danışma Merkezi aranmalı.
-
DENETİMLERİN ARTIRILMASI BEKLENİYOR
Yaşanan trajedi sonrası hem Sağlık Bakanlığı’nın hem de Tarım ve Orman Bakanlığı’nın denetimleri sıklaştırması bekleniyor. Uzmanlara göre alüminyum fosfit gibi yüksek risk içeren kimyasalların satışı ve kullanımı daha sıkı kontrol altına alınmalı.
Ailenin ölümüyle sonuçlanan bu olay, toplumda bilinçli ilaçlama ve doğru kimyasal kullanımının önemini bir kez daha acı şekilde ortaya koydu.
