11. YARGI PAKETİNDE İLK AŞAMA TAMAMLANDI
TBMM Adalet Komisyonu, kamuoyunda 11. Yargı Paketi olarak bilinen Türk Ceza Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin ilk 15 maddesini onayladı. Düzenleme, 31 Temmuz 2023 ve öncesinde işlenen suçlar için kapalı cezaevinden açık cezaevine, açık cezaevinden ise denetimli serbestliğe 3 yıl erken çıkış imkânı sağlıyor. Yasa teklifinin bu yönü, yaklaşık 55 bin mahkuma tahliye yolunu açabilecek olması nedeniyle büyük dikkat çekiyor.
Paket; İcra ve İflas Kanunu, Kamu İhale Kanunu, Avukatlık Kanunu ve Türk Ceza Kanunu’nda kapsamlı değişiklikler içeriyor.
İCRA VE İFLAS KANUNUNDA YENİ DÜZENLEMELER
Kabul edilen düzenlemeyle İcra ve İflas Kanunu’nda önemli değişikliklere gidiliyor. Nispi harç veya teminat yükümlülüğünü yerine getirmeyenlerin ihalenin feshini talep etmesi halinde, mahkeme bu talebi dosya üzerinden ve kesin olarak reddedecek. Eksik yatırılan harç ya da teminatın tamamlanması için iki haftalık kesin süre verilecek; sürenin geçirilmesi durumunda talep hiçbir şekilde değerlendirilmeyecek.
Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı doğrultusunda yapılan düzenlemeyle, borçluların son bir yıl içinde yaptığı bağış ve ivazsız tasarruflar daha sıkı kurallara tabi tutulacak. Alt ve üst soy, üçüncü dereceye kadar hısımlar, eş ve kayın hısımlarına yapılan tasarruflar, gerçek değeri ispat edilmediği sürece bağışlama kapsamında sayılacak. Ayrıca düşük bedelle yapılan sözleşmeler, intifa ve ömür boyu gelir sözleşmeleri de bu kapsama alınacak.
İstinaf ve temyiz süreçlerinde uygulanacak parasal sınırlar belirlenirken, başvuru tarihindeki miktar esas alınacak.
AVUKATLIK KANUNUNDA DİSİPLİN SİSTEMİ YENİDEN ŞEKİLLENİYOR
Teklif, Avukatlık Kanunu’nda disiplin cezalarıyla ilgili önemli düzenlemeler içeriyor. Avukatlara verilecek disiplin cezaları “uyarma”, “kınama”, “para cezası”, “işten çıkarma” ve “meslekten çıkarma” olarak yeniden tanımlandı.
Avukatların görevleri esnasında işledikleri suçlar nedeniyle haklarında son soruşturma açılması halinde bu durum baroya bildirilecek. Aynı avukatın 5 yıl içinde yeniden disiplin cezası gerektiren bir fiil işlemesi durumunda, verilecek ceza bir derece ağırlaştırılacak.
İşten çıkarma cezası alan bir avukatın yine 5 yıl içinde kınama gerektiren bir fiil işlemesi halinde meslekten çıkarılması hükme bağlandı. Mahkeme kararlarının baroya ulaşmasının ardından disiplin işlemlerinin en geç 2 yıl içinde yeniden yapılması gerekiyor. Bu süre geçerse disiplin cezası verilemeyecek.
KAMU İHALE KANUNUNDA İADE SİSTEMİ DEĞİŞİYOR
Anayasa Mahkemesi kararının ardından Kamu İhale Kanunu’nda da değişiklik yapılıyor. Artık itirazen şikâyet başvurularında, dilekçedeki iddiaların haklı görülen kısmına karşılık gelen başvuru bedeli iade edilebilecek. Ancak başvurunun reddi, eşit muamele ilkesi ihlali veya ihalenin iptali gibi durumlarda bedel iadesi mümkün olmayacak.
Başvuruların değerlendirilmesi sonrasında ortaya çıkan iade kararları, Kurul bildiriminden itibaren 30 gün içinde yapılacak. Bu iadelerde herhangi bir faiz uygulanmayacak. Ayrıca mücbir sebepler nedeniyle feshedilen sözleşmelerde, tamamlanamayan iş oranına denk gelen tutarın da yükleniciye iade edilmesi öngörülüyor. Bu düzenlemeler 26 Aralık 2025’te yürürlüğe girecek.
DOLANDIRICILIK DAVALARI ARTIK ASLİYE CEZADA GÖRÜLECEK
Yapılan değişiklikle “dolandırıcılık” ve “nitelikli dolandırıcılık” suçlarının yargılamalarının farklı mahkemelerde yapılmasından kaynaklanan görev uyuşmazlıklarının önüne geçiliyor. Buna göre artık dolandırıcılık davaları asliye ceza mahkemelerinde görülecek. Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce açılan davalar ise mevcut mahkemelerinde kesin hükme kadar devam edecek.
TCK’DE AKIL HASTALIĞI HÜKMÜ DEĞİŞİYOR
Türk Ceza Kanunu’nda yer alan “Akıl hastalığı” maddesi de yeniden düzenlendi. Kısmi akıl hastalığı bulunan kişilere hem hapis cezası hem de ek olarak akıl hastalarına özgü güvenlik tedbiri uygulanacak. Bu tedbir kapsamında:
-
Ağırlaştırılmış müebbet veya müebbet gerektiren suçlarda tedavi süresi en az 1 yıl,
-
Üst sınırı 10 yıldan fazla hapis cezası gerektiren suçlarda en az 6 ay olacak.
Bu düzenleme, cezai sorumluluğu kısmen bulunan kişilerin hem tedavi altında tutulmasını hem de toplumsal güvenliğin korunmasını amaçlıyor.
KOMİSYON GÖRÜŞMELERİ DEVAM EDECEK
İlk 15 maddenin kabul edilmesinin ardından Komisyon Başkanı Cüneyt Yüksel, görüşmelere saat 18.00’de devam edileceğini açıkladı. Yargı paketinin kalan maddelerinin de komisyon sürecinden sonra Genel Kurul’da görüşülmesi bekleniyor.
