TÜRKİYE EKONOMİSİ ÜÇÜNCÜ ÇEYREKTE YÜKSELİŞİNİ SÜRDÜRDÜ
Türkiye İstatistik Kurumu, 2025 yılının üçüncü çeyreğine ilişkin Gayrisafi Yurt İçi Hasıla verilerini açıkladı. Temmuz, ağustos ve eylül aylarını kapsayan dönemde Türkiye ekonomisi, geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 3,7 oranında büyüdü. Bu artış, özellikle hizmetler, inşaat, finans ve bilgi-iletişim sektörlerindeki canlı performansla desteklendi. Ekonomideki büyümenin bir diğer önemli göstergesi olan mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH verileri de pozitif seyrini sürdürdü. Buna göre ekonomide bir önceki çeyreğe göre yüzde 1,1 oranında artış gerçekleşti.
Üretim yöntemiyle hesaplanan GSYH’nın cari fiyatlarla üçüncü çeyrek değeri de önemli bir artış gösterdi. Geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 41,6 artışla 17 trilyon 424 milyar 718 milyon liraya ulaşıldı. ABD doları bazında ise üçüncü çeyrek GSYH’si 432 milyar 880 milyon dolar olarak kaydedildi.
SEKTÖRLERİN PERFORMANSI BELİRLEYİCİ OLDU
Ekonomideki büyümenin lokomotifini bu dönemde özellikle hizmetler, inşaat ve sanayi gibi temel sektörler oluşturdu. TÜİK verilerine göre inşaat sektörü yıllık bazda yüzde 13,9 gibi dikkat çekici bir büyüme kaydetti. Finans ve sigorta faaliyetlerinde yüzde 10,8'lik yükseliş görülürken, bilgi ve iletişimde yüzde 10,1'lik artış gerçekleşti.
Sanayi sektörü yüzde 6,5 büyüyerek imalat ve üretim kapasitesindeki toparlanmanın devam ettiğini gösterdi. Ticaret, ulaştırma, konaklama ve yiyecek hizmetleri ise yüzde 6,3’lük artış ile pandemi sonrası toparlanmanın kalıcı hale geldiğine işaret etti. Mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetlerinde yüzde 4,4, gayrimenkul faaliyetlerinde yüzde 4,2 ve kamu yönetimi, eğitim, sağlık ve sosyal hizmet faaliyetlerinde yüzde 2,1 oranında artış kaydedildi.
TARIMDA SERT DARALMA DİKKAT ÇEKTİ
Bu olumlu tablonun dışında kalan tek büyük başlık tarım sektörü oldu. Tarım, 2025 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yıla göre yüzde 12,7 oranında daraldı. Sektördeki bu gerilemede kuraklık, üretim maliyetlerinin artması ve verim düşüşleri etkili oldu. Tarımdaki sert düşüş, toplam büyümeyi sınırlayan unsurlardan biri olarak değerlendirildi.
HANEHALKI HARCAMALARI BÜYÜMEDE ÖNEMLİ ROL OYNADI
Türkiye ekonomisinde iç talep bu çeyrekte de büyümeyi destekleyen ana unsurlar arasında yer aldı. Yerleşik hanehalklarının nihai tüketim harcamaları, zincirlenmiş hacim endeksiyle yıllık bazda yüzde 4,8 arttı. Bu artış, hem hizmetler sektörünü hem de perakende faaliyetlerini olumlu etkiledi.
Devletin nihai tüketim harcamalarında yüzde 0,8’lik sınırlı bir artış yaşanırken, yatırımların önemli bir göstergesi olan gayrisafi sabit sermaye oluşumu yüzde 11,7 yükseldi. Bu çerçevede makine-teçhizat yatırımlarındaki dinamizm ile inşaat yatırımlarındaki hızlanma öne çıktı.
DIŞ TİCARETTE DENGESİZLİK SÜRÜYOR
Mal ve hizmet ihracatı 2025 yılı üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 0,7 azaldı. Buna karşın ithalat yüzde 4,3 arttı. Bu görünüm, dış talepte dalgalanmaların ve küresel ekonomideki yavaşlamanın ihracatı sınırladığını; buna karşılık iç talep ve üretim ihtiyacının ithalatı artırdığını gösteriyor.
İŞGÜCÜ ÖDEMELERİ VE KÂRLILIKTA ARTIŞ
İşgücü ödemeleri yıllık bazda yüzde 41,1 artarak çalışanların gelirlerinin nominal olarak yükseldiğini ortaya koydu. Net işletme artığı ve karma gelir ise yüzde 43,5 arttı. İşgücü ödemelerinin Gayrisafi Katma Değer içindeki payı yüzde 35 olarak sabit kalırken, işletme artığı/karma gelir payı yüzde 46,7’ye yükseldi.
GENEL DEĞERLENDİRME
GSYH verileri, Türkiye ekonomisinin 2025 yılının üçüncü çeyreğinde geniş tabanlı bir büyüme performansı sergilediğini gösteriyor. Hizmet ağırlıklı büyüme eğilimi devam ederken, yatırımların güçlenmesi ve iç talebin canlı kalması ekonomiyi destekledi. Bununla birlikte tarım sektöründeki ciddi daralma ve dış ticaretteki dengesizlikler, önümüzdeki dönem için dikkatle izlenmesi gereken alanlar olarak öne çıkıyor.